یکی از مقامات آمریکایی فاش کرد که دولت روسیه در حال ساخت یک سلاح هسته ای جدید برای نابودی ماهواره های پایین ترین مدار زمین است.
سلاح هسته ای ضد ماهواره ای کرملین می تواند ماهواره هایی که در پایین ترین مدار زمین قرار گرفته اند را منهدم کند. این مقام ارشد آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، به یک مجله خبری آمریکایی گفت که این سیستم در حال توسعه برخلاف معاهده فضایی است که دو کشور توافق کردند. این معاهده فضایی از استقرار هرگونه سلاح های هسته ای در فضا جلوگیری می کند.
او معتقد بود این سلاح هسته‌ای ضد ماهواره در مدار زمین قرار خواهد گرفت و می‌تواند هرگونه ماهواره‌های نظامی یا غیرنظامی را در مدار پایین زمین نابود کند. بر اثر این انفجار ذرات رادیواکتیو در فضا آزاد می شود که می‌تواند سلامت فضانوردان را به خطر بیندازد. ادعای جدید مقامات آمریکایی، نگرانی‌های تازه ای را در مورد شروع یک مسابقه تسلیحاتی در فضا ایجاد می‌کند. به غیر از مسکو، چین و آمریکا هم در حال توسعه فناوری‌های فضایی نظامی هستند.
هنوز معلوم نیست که روسیه چه زمانی قصد دارد این سلاح هسته‌ای ضد ماهواره را آزمایش یا مستقر کند. با این حال، ادعای ایالات متحده می تواند تنش‌ها بین این دو ابرقدرت را افزایش می‌دهد و در نهایت منجر به افزایش مسابقه تسلیحاتی در فضا شود.
در حال حاضر محل قرارگیری "سفینه فضایی آزمایش کننده" فرضی روسیه در مدار است که باعث نگرانی ایالات متحده شده است. البته تا به امروز سابقه نداشت که یک مقام ارشد آمریکا نگرانی‌های هسته‌ای را در رابطه با برنامه‌های مقابله فضایی روسیه مطرح کند.
مالوری استوارت، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در یک گفتگوی غیررسمی که توسط اندیشکده مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن دی.سی برگزار شد، این اطلاعات را افشا کرد. استورات در این رابطه گفت:"بر اساس اطلاعات جدید، روسیه ممکن است به دنبال ادغام سلاح‌های هسته‌ای در برنامه‌های فضایی خود باشد. آمریکا از اهداف روسیه برای دستیابی به چنین توانایی مطلع بود، اما روسیه زیر بار نمی رفت و ادعا می کرد که این فناوری برای اهداف علمی و صلح آمیز استفاده می شود."
اما مقام آمریکایی به چند دلیل ادعای روسیه را رد کرد که عبارتند از:
• اول: این ماهواره در مداری قرار دارد که توسط هیچ فضاپیمای دیگری استفاده نمی‌شود. این موضوع به خودی غیرعادی است.
• دوم: مدار مورد نظر از سطوح تشعشع پایین ترین مدار زمین که معمولاً برای استقرار ماهواره‌ها استفاده می‌شود، بالاتر است. اما به اندازه‌ای بالا نیست که برای آزمایش تجهیزات الکترونیکی که روسیه ادعا می کند مناسب باشد.»
با این حال، معاون وزیر معتقد است این فناوری در آینده نزدیک تهدیدی به حساب نمی آید. اما از ارائه جدول زمانی استقرار احتمالی این سامانه توسط روسیه خودداری کرد. به عقیده استورات هرگونه انفجار سلاح هسته‌ای در فضا می‌تواند به سیستم ارتباطات فضایی جهانی آسیب برساند.
تحولات اخیر
روسیه در آوریل 2024 قطعنامه ای که توسط ایالات متحده و ژاپن در شورای امنیت ارائه شده بود را وتو کرد. این قطعنامه به دنبال تأیید مجدد معاهده فضای بیرونی ۱۹۶۷ بود که استقرار هرگونه سلاح‌های کشتار جمعی در فضا را ممنوع می‌کرد. یک روز بعد، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، با صدور بیانیه ای مدعی شد که ایالات متحده معتقد است روسیه در مرحله ساخت یک سلاح ضد ماهواره هسته‌ای قرار دارد.
پس از آن، چند تن از مقام آمریکایی مسکو را محکوم کردند و به صورت علنی از استقرار سلاح روسی در فضا ابراز نگرانی نمودند.
اما در چرخشی ناگهانی، روسیه دوم مه 1402 پیش‌نویس قطعنامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارائه داد که از تمام کشورها می‌خواست برای جلوگیری از استقرار سلاح در فضا اقدامات مورد نیاز را انجام دهند.
پیش‌نویس روسیه فراتر از پیشنهاد قبلی آمریکا و ژاپن است. این پیش‌نویس نه تنها خواستار تلاش برای جلوگیری از استقرار سلاح در فضا می‌شود، بلکه خواهان جلوگیری از «تهدید یا استفاده از زور در فضای بیرونی» و «برای همیشه» است. این قطعنامه علاوه بر این بر توقف استقرار سلاح «از فضا علیه زمین و از زمین علیه اشیاء در فضای بیرونی» تأکید می‌کند. سفیر روسیه در سازمان ملل گفته بود که دلیل وتوی آن‌ها این بوده است که پیش‌نویس آمریکا و ژاپن تضمینی برای ممنوعیت تمام انواع سلاح در فضا ارائه نمی‌داد. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هم به صورت رسمی اعلام کرد که مسکو هیچ برنامه‌ای برای استقرار سلاح‌های هسته‌ای در فضا ندارد.