تا حالا پیش آمده در شکم خود یک حرکت غیر ارادی حس کرده باشید، مثل حرکت یک پروانه؟!! این حس معمولا از ارتباط بین روده و مغز ما سرچشمه می گیرد. محققان به تازگی دریافتند که مغز ما به طور مستقیم بر فعالیت روده ها تاثیر می گذارد و به دنبال آن، عملکرد روده ها هم بر سلامت مغز تاثیر مستقیم دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر از جزئیات تحقیقات انجام شده تا پایان مطلب با های فن تک همراه باشید.
چطور روده با مغز ارتباط برقرار می کند؟ روده و مغز، دو عضو مهم بدن از نظر فیزیکی و هم از لحاظ بیولوژیکی به حساب می آیند که از راه های مختلف با هم در ارتباط هستند. مغز ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی دارد که برخی از این سلول ها وظیفه کنترل عملکرد روده ها را به عهده دارند. بنابراین برای حفظ سلامتی روده ها، بهتر است از غذاهای طبیعی و سالم استفاده کنید.
سیستم عصبی بدن ما از نورون ها تشکیل شده اند که کار آنها، این است که بین بخش های مختلف بدن هماهنگی ایجاد می کنند. جالب این جا است که روده هم از ۵۰۰ میلیون سلول عصبی تشکیل شده اند، که به وسیله نورون ها با مغز در ارتباط هستند. بزرگترین عصب بدن، عصب واگ نام دارد که وظیفه آن ها ایجاد اتصال بین روده و مغز می باشد و پیام های عصبی این دو عضو را به هم منتقل می کند.
در مطالعات حیوانی مشاهده شده که استرس، در مسیر عصب واگ قرار گرفته است. بنابراین، استرس می تواند تحت شرایطی، باعث بروز مشکلاتی در سیستم گوارشی بدن شود.
تحقیقات نشان می دهد که، در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، فعالیت عصب واگ تا حد زیادی کاهش می یابد .در افراد مبتلا به آلزایمر نیز، فعالیت عصب واگ نسبت به افراد سالم بسیار کمتر مشاهده شده است.
انتقال دهنده های عصبی
مغز و روده به وسیله پیام رسان‌های عصبی با هم در ارتباط هستند. این پیام رسان ها مسئولیت کنترل احساسات و عواطف مغز را به عهده دارند. پیام رسان عصبی به نام سروتونین باعث ایجاد حس شادی و نشاط در افراد می شود و علاوه بر آن، وظیفه تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن بدن را نیز به عهده دارند .
پیام رسان‌های عصبی از طریق سلولهای روده و میکروب هایی مفیدی که در آن وجود دارد، ساخته می شوند. بیشترین سهم ساخت سروتونین در بدن، متعلق به روده است.
یکی از کارهای مهم دیگر روده، تولید اسیدی به نام گاما آمینوبوتیریک (GABA) است، که وظیفه کنترل احساس ترس و عصبانیت در بدن را کنترل می کند. مطالعات نشان داد که مصرف پروبیوتیک در رژیم غذایی، تولید GABA را در بدن افزایش می دهد و به دنبال آن عصبانیت را کنترل کرده و علائم افسردگی را کاهش می دهد.
اثرگذاری میکروب های روده بر عملکرد مغز
میلیون ها میکروبی که در روده ها وجود دارند، از طریق تولید یک سری ترکیبات شیمیایی، به طور مستقیم بر عملکرد مغز تاثیر می گذارند.
نتایج یک تحقیق نشان داد که پروپیونات که یکی از میکروب های روده محسوب می شود، که می تواند میل زیاد خوردن غذا را در افراد کاهش دهد. علاوه بر این ها میکروب های روده، با سوزاندن اسیدهای آمینه و اسیدهای صفراوی یک سری ترکیبات شیمیایی مغز را تولید می کنند.
اسیدهای صفراوی در کبد تولید می شوند که وظیفه جذب چربی مفید از مواد غذایی را در خون به عهده دارد. اما می تواند، بر کارایی مغز نیز تاثیر گذار باشد.
چه رژیم غذایی می تواند ارتباط میان روده و مغز را حفظ کند؟
غذاها به طور مستقیم می توانند بر سلامت رابطه میان و روده نقش مهمی ایفا کنند. مهمترین آنها شامل:
غذاهایی که حاوی آمینو اسید تریپتوفان باشند: تریپتوفان در بدن به سروتونین تبدیل می شود. اردک، تخم‌مرغ و پنیر سرشار از این آمینو اسید هستند.
غذاهای تخمیری: مانند ماست، کفیر، پنیر و ترشی کلم که همگی دارای مقادیر خوبی از لاکتیک اسید می باشند. غذاهایی که از راه تخمیر تولید می شوند، می تواند روی هوشیاری و کارایی بهتر مغز نقش مهمی ایفا کنند.
غذاهای فیبردار: منابعی مانند غلات، دانه ها، میوه و سبزیجات سرشار از فیبر هستند. فیبرها در تولید باکتری های مفید روده نقش بسزایی دارند.
غذاهای حاوی امگا ۳ : انواع ماهی ها از مقادیر زیادی چربی مفید یا همان امگا3 برخوردار هستند. امگا3 از بروز اختلالات مغزی جلوگیری کرده و به رشد باکتری های مفید روده کمک می کند.
غذاهای حاوی پلی فنول : پلی فنول یک نوع ترکیب گیاهی است که غذای باکتری های روده را تشکیل می دهند. از منابع می توان به کاکائو، چای سبز، روغن زیتون و قهوه اشاره کرد. پلی فنول کارایی سیستم گوارشی را بهبود بخشیده و در تولید و تقویت باکتری های روده کمک می کند.